بررسی وضعیت درخواست پناهندگی در صورت ورود با ویزا به اتحادیه اروپا
بر اساس کنوانسیون ژنو سال ۱۹۵۱ درباره‌ی وضعیت پناهندگان و پروتکل تکمیلی سال ۱۹۶۷، حق درخواست پناهندگی یک حق بنیادین به شمار می‌رود و هیچ کشوری اجازه ندارد فردی را که به دلایل نژاد، مذهب، ملیت، عضویت در گروه اجتماعی خاص یا عقاید سیاسی در معرض خطر جدی قرار دارد، به سرزمینی بازگرداند که جان یا آزادی او تهدید می‌شود (اصل منع بازگرداندن – ماده ۳۳ کنوانسیون).
با این حال، نحوه‌ی ورود به قلمرو یک کشور اروپایی در روند رسیدگی به پرونده‌ی پناهندگی بسیار اثرگذار است. در صورتی که فردی با ویزا (اعم از ویزای گردشگری، تحصیلی یا کاری) وارد اروپا شود، نکات و محدودیت‌های زیر مطرح می‌شود:
۱ صلاحیت کشور رسیدگی‌کننده (مقررات دوبلین شماره سه): مطابق مقررات دوبلین شماره ۶۰۴/۲۰۱۳ اتحادیه اروپا، کشوری که نخستین بار ویزا یا اجازه‌ی اقامت صادر کرده است، معمولاً مسئول رسیدگی به تقاضای پناهندگی خواهد بود. ماده ۱۲ مقررات دوبلین بیان می‌کند که اگر فردی با ویزای معتبر وارد یکی از کشورهای عضو شود، همان کشور صادرکننده‌ی ویزا مسئول بررسی درخواست پناهندگی خواهد بود؛ حتی اگر متقاضی پس از ورود به کشور دیگری در اروپا سفر کند.
۲ دشواری اثبات نیاز به حمایت بین‌المللی: از آنجا که صدور ویزا معمولاً به معنای بررسی نسبی شرایط متقاضی و نبود خطر فوری در کشور مبدأ است، مقام‌های مهاجرتی ممکن است در ابتدا فرض بر امنیت نسبی متقاضی داشته باشند. بنابراین، بار اثبات بر دوش پناهجو خواهد بود تا نشان دهد با وجود داشتن ویزا، در کشور مبدأ همچنان در معرض تهدید جدی قرار داشته و بازگشت به آن کشور با خطر آزار و اذیت همراه است.
۳ احتمال رد سریع درخواست (روند بررسی کوتاه‌مدت): در بسیاری از کشورهای اروپایی، افرادی که با ویزا وارد می‌شوند، ممکن است در معرض روند سریع رسیدگی و رد قرار گیرند؛ زیرا فرض بر این است که آنان به طور قانونی و با مدارک معتبر وارد شده‌اند و بنابراین دلیل فوری برای خروج نداشته‌اند. البته این موضوع مطلق نیست و در صورت ارائه‌ی مدارک مستدل مانند تهدید جانی، تعقیب قضایی ناعادلانه یا خطر شکنجه، دولت‌ها موظف‌اند درخواست را طبق ماده ۱۸ منشور حقوق بنیادین اتحادیه اروپا بررسی کنند.
۴ استثناها و تبصره‌ها: ماده ۳۱ کنوانسیون ژنو بیان می‌کند که ورود غیرقانونی یا با مدارک ناقص نباید مانع از بررسی درخواست پناهندگی شود. در مقابل، ورود قانونی با ویزا نیز به خودی خود دلیلی برای اعطای پناهندگی محسوب نمی‌شود. تبصره‌ی مهم: اگر شرایط فرد به گونه‌ای باشد که حتی پس از ورود قانونی به اروپا، بازگشت او به کشور مبدأ موجب نقض اصل منع بازگرداندن گردد، دولت‌ها موظف‌اند درخواست را جدی بررسی کرده و از اخراج خودسرانه جلوگیری کنند.
در عمل، دریافت پناهندگی در این شرایط دشوارتر خواهد بود، زیرا: